Zmieniliśmy Regulamin oraz Politykę Prywatności.
Przeczytaj dostosowaną do zmian w prawie ochrony danych osobowych treść Regulaminu oraz Polityki Prywatności.
Monitorujemy anonimowo aktywność na stronie, korzystamy z cookies.
Jeśli nie zmienisz ustawień przeglądarki pliki cookie będą zapisywane na Twoim urządzeniu. Akceptuje
Cukrownia wywarła wielki wpływ na szybki rozwój Kruszwicy pod koniec XIX wieku. W roku 1880 miasto liczyło zaledwie 744 mieszkańców, w roku 1885 ludność wzrosła do 1606 i z każdym rokiem populacja wzrasta by w 1905 roku osiągnąć 2937 osoby. Co sprawiło, że ludność Kruszwicy w przeciągu 25 lat wzrosła ponad czterokrotnie? Złożyła się na to bez wątpienia decyzja o budowie cukrowni przez Towarzystwo Akcyjne w Kruszwicy założone w dniu 11.12.1880r. Kruszwica stała się wtedy magnesem ściągającym ludzi, którzy znajdowali pracę w nowo powstałej cukrowni. Towarzystwo o kapitale zakładowym 2484000 marek, w akcjach imiennych po 500 marek skupiało okolicznych właścicieli ziemskich oraz kupców i większych gospodarzy rolnych. Stałe zatrudnienie w cukrowni znalazło ok. 400 pracowników zaś w sezonie dalszych 800. Odczuwano brak rąk do pracy przez co praca była dobrze płatna. Pierwszy okres rozliczeniowy przypadał od 11.12.1880 do 30.06.1882r. W tym czasie pobudowano obiekty fabryki i wyposażono ją w urządzenia, powstała sieć kolei wąskotorowej, urządzono transport wewnątrz fabryczny dla transportu buraków spławy i kanały. Transport wewnętrzny buraków odbywał się za pomocą czynnika pośredniego tj. wody. Powstała również wewnętrzna kolej linowa do transportu wapna defekacyjnego. Z powodu opóźnienia w wykańczaniu fabryki pierwsza kampania ruszyła 19.12.1881r. i trwała 6 tygodni przerabiając 157095q(1 kwintal = 1 q = 100 kg) buraków. Cukrownia produkowała cukier żółty, gdyż nie wyposażono jej w urządzenia do rafinacji cukru. Do transportu buraków z pól wykorzystano sieć kolejki wąskotorowej oraz 3 parowce i 25 promów (barek), które zabierały buraki z przystani zlokalizowanych przy majątkach leżących nad brzegami Gopła. Drogą wodną odprawiano również wyprodukowany cukier. Cukrownia rozwijała się z każdym rokiem coraz pomyślniej. Pobudowana na przerób dobowy 5000q w roku 1894 przerobiono ją na przerób 15000q.
W 1906 cukrownię strawił pożar lecz jeszcze w tym samym roku fabrykę odbudowano i powiększono przerób do 20000q na dobę. Ciągle jeszcze produkowano cukier żółty.
W roku 1920 cukrownię wyposażono w urządzenia do rafinacji i od tego roku produkuje się cukier biały.
W 1929 roku cukrownia stała się najnowocześniejszym zakładem produkującym w Polsce słodkie kryształki. Pobudowano nową kotłownię Kotły typu Baptoc, sprowadzono Szwajcarską turbinę parową przez co zakład został całkowicie zelektryfikowany. Powstała nowoczesna suszarnia wysłodków ogrzewana gazami kominowymi. Sam komin został podwyższony do wysokości 80 m. Zmodernizowano pozostałe urządzenia zakładu zwiększając przerób dobowy do 22000q buraków.
Okres zakładu jako spółki akcyjnej kończy się z chwilą zajęcia Kruszwicy przez wojska niemieckie 9.09.1939r. Członkowie rady nadzorczej dr. Edward Trzciński właściciel majątku Ostrowo i dr. Leopold Lewi z pochodzenia żyd przemysłowiec z Inowrocławia giną zamordowani przez Niemców. Pracownicy zakładu Rajmund Głażewski ginie jako żołnierz w wrześniu 39, Wincenty Kwiatkowski zostaje zamęczony w obozie koncentracyjnym w Mauthauzen. Tym dwoje poświęcono tablicę pamiątkową przy biurowcu cukrowni. Okupant przejmuje Cukrownię we władanie do 21.01.1945r. Zakład przetrwał wojnę w stanie nie naruszonym.
Po roku 1945 cukrownia zostaje upaństwowiona i od tego czasu zakład nieprzerwanie unowocześnia się i rozbudowuje.
W 1946 roku przejmuje plantacje oraz majątek zlikwidowanej cukrowni w Mątwach. Lata powojenne to ciągły wzrost produkcji cukru głównie przez powiększanie areału buraków cukrowych np. w 1945r. produkcja cukru wynosiła 6186 ton, w 1949r. 19366 ton a w 1960r. 27729 ton.
W latach 50 i 60 ubiegłego wieku następują dalsze modernizacje Budowa nowoczesnego budynku produktowni, pakownia i segregacja cukru oraz duży magazyn o poj. 13000 ton.
W 1956 roku po oddaniu do eksploatacji Kujawskich Zakładów Przemysłu Tłuszczowego Cukrownia z racji tego, że posiada duże nadwyżki mocy energetycznych staje się dostawcą energii w postaci pary przemysłowej dla zakładów tłuszczowych. Energię tę dostarczano do drugiej połowy lat 90 ubiegłego wieku.Tymczasem po modernizacjach przerób dobowy kształtuje się na poziomie 2400 do 2600 ton buraka na dobę.
W latach 60 zaprzestano wykorzystywać do transportu baraków parowce z barkami, a to z racji rozwijającej się motoryzacji w tym wprowadzenie do transportu ciągników rolniczych.
W początku lat 70 przez kilka sezonów w okresie letnim odbywała się kampania tzw. Kuba. Przerabiano cukier trzcinowy żółty pochodzący z Kuby na cukier biały. Były to ostatnie lata, kiedy to do przystani cukrowni dobijały barki z ładunkiem żółtego cukru. Barki w drogę powrotną do portów wybrzeża zabierały cukier biały. W latach 70 cukrownia eksportuje cukier do krajów bliskiego wschodu. Z każdym rokiem rósł tonaż wyprodukowanego cukru następowała dalsza modernizacja zakładu. Lata 70 to nowa kotłownia z kominem żelbetonowym o wys. 100m nowy piec wapienny i wapniarnia, zlikwidowano archaiczną kolej linową, która transportowała wapno defekacyjne. Zmodernizowano rozładunek buraków, miału węglowego i kamienia wapiennego.
Lata 90 to dalsze modernizacje przerób dobowy zwiększono do 3600 ton buraka na dobę. Wybudowano nowoczesną suszarnię wysłodków oraz nową turbinownię.
W 1995 dokonano zmiany prawnej zakładu z Przedsiębiorstwa Państwowego na Spółkę Akcyjną. Pierwszym powojennym prezesem spółki został dr. Henryk Makowski. Wcześniej w latach PRL Cukrownia podporządkowana była pod przedsiębiorstwa Najpierw Cukrownie Toruńskie, a do 1989 Cukrownie Bydgoskie z siedzibą w Inowrocławiu.
W roku 2003 Cukrownia stała się jednym z oddziałów Krajowej Spółki Cukrowej. Proces wprowadzania zakładu w ten nowy okres zapoczątkował Prezes Lech Sobecki długoletni pracownik cukrowni i rodowity kruszwiczanin, który obecnie pełni funkcję dyrektora kruszwickiego oddziału KSC. Od chwili przyłączenia cukrowni do KSC zakład przechodzi ciągłą modernizację. W 2003 zlikwidowano kolej wąskotorową przechodząc całkowicie na transport kołowy. Odbiór surowca odbywa się bezpośrednio od plantatora.
W 2006 zmieniono system rozładunku i transport buraków wewnątrz zakładu z wodnego na tzw. suchy rozładunek.
W 2008 oddano do użytku silos na cukier o poj. 60 tys ton, nową pakownię zmieniając w ten sposób magazynowanie cukru. Cukier można teraz odbierać między innymi luzem w 25 tonowych silosach samochodowych. Wprowadzono pełną automatyzację zakładu sterowanie urządzeniami odbywa się z skomputeryzowanych sterowni. Powiększono zdolność przerobu buraka do 7000 ton na dobę.
W kampanii 2009r. po raz pierwszy w historii cukrowni wyprodukowano ponad 100000 ton cukru. Rozwój i modernizacja zakładu trwa cały czas. Cukrownia w czasie swojego istnienia położyła duże zasługi do krzewienia turystyki udostępniając transport wodny parowce i barki do celów turystycznych tzw. majówki jeszcze w XIX wieku i kultury na terenie miasta pierwsze kino jeszcze przedwojenne Ziemowit, a później wybudowane po wojnie kino Gopło dzisiaj CKiS Ziemowit były własnością cukrowni. Cukrownia to również ludzie, którzy są dzisiaj pracownikami nowoczesnego w pełni zautomatyzowanego zakładu, to również kilka pokoleń ludzi, którzy w niej pracowali to oni tworzyli historię zakładu, a tym samym najnowszą historię Kruszwicy i to właśnie im dedykujemy ten artykuł. Zapraszamy do obejrzenia zdjęć:
Bardzo ciekawy artykuł, dziękuję autorowi za uporządkowanie historii cukrowni, to dla mnie cenna wiedza. Domyślam się, że obecny stan zatrudnienia jest tajemnicą, zapewne niedostępną dla Autora. Może chociaż z grubsza wiadomo, czy to pół tysiąca, czy więcej kruszwiczan tam dziś pracuje?
Panie Januszu z grubsza ok. dwustu w tym "legia cudzoziemska" z innych wyłączonych z ruchu oddziałów KSC, a więc nie wygląda to najlepiej z punktu poszukujących pracy mieszkańców Kruszwicy tym bardziej, że w okresie kampanii zatrudnia się coraz mniej pracowników. Takie mamy czasy. Ja sam byłem kiedyś pracownikiem cukrowni dziś pracuje w niej, ale w firmie zewnętrznej zatrudnianej przez KSC w sumie 26 lat. Mimo tego sentyment do zakładu pozostaje, gdyż spędziłem w nim sporo życia, a sama Cukrownia to kawał historii. W samym artykule starałem się zamieścić najważniejsze fakty i daty. Zdaje sobie sprawę, że nie zamieściłem wszystkiego ze 130 lat i w miarę pozyskiwanych informacji postaram się uzupełnić artykuł.
WIELKI SZACUN DLA AUTORA !!!
przyda się kawałek historii i kilka nowych nie znanych faktów z zakładu ,który jak dla mnie był zawsze .A tez miałem okazje tam pracować na kampanii --- ale zawsze
Kopiowanie tylko za zgodą autorów strony lub po dodaniu źródła do treści
Zalecana przeglądarka: Mozilla Firefox Zalecana rozdzielczość: od 1280 na 1024 pikseli
Kruszwica.tk korzysta z plików cookies w celu realizacji usług: statystycznych, społecznościowych, funkcjonalnych. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Zmiany ustawień dotyczących cookies można dokonać w każdym czasie. Szczegółowe informacje umieściliśmy w Polityce Prywatności i Bezpieczeństwa.
